In gesprek met Tijs van Bragt & Theo Jordans 16 juni 2023
In Literair café De Geestgronden brengen we de poëzie samen met een andere tak van kunst, verenigd in een persoon, zoals bij Dorien de Wit, of als samenwerkingsvorm zoals bij Tijs van Bragt en Theo Jordans.
Zij werkten al eerder samen, bijvoorbeeld voor een tentoonstelling van Theo in Pulchri in Den Haag. En er is een schitterend boek verschenen met de titel Papierzang; het toont werken van Theo Jordans over een periode van veertig jaar. Naast de eerste afbeelding met de naam Januari staat het gedicht Papierzang van Tijs.
Het werk van beide kunstenaars is sterk betrokken bij de natuur, bij Tijs vooral met zijn veldnotities achterin de bundels Bonterik Sterrenzager en Weier. Ook het gedicht dat hij voor deze bijeenkomst van het literair café schreef is een veldnotitie; het lijkt organisch uit de omgeving voort te komen.
Bedoeld is de natuur vlak voor je voeten, de tastbare, die waar je op staat, die je ziet, ruikt, kunt horen.
Daar tegenover staat die grote natuur die ons dreigt te vermorzelen, omdat wij onze zorgplicht verzaken. Hier gaat het eerder om de natuur zoals de grote dichter Guido Gezelle die beleefde.
Ging het bij Dorien om hoe we waarnemen, bij Thijs en Theo meer om dat wat waargenomen wordt, en dan getransformeerd naar een eigen beeldtaal, zij roepen op, geven het een stem, Tijs in zijn gedichten en Theo in zijn beeldend werk.
Tijs van Bragt is dichter, hij woont in Groede in Zeeuws Vlaanderen. Hij publiceerde twee poëziebundels met de bijzondere titels: Bonterik Starrenzager en Weier.
Het ‘weier’ van de tweede titel is Brabants voor ‘verder’. Het Brabant waar hij ooit vandaan kwam.
De gedichten van Tijs van Bragt gaan niet over de natuur; zij komen er op organische wijze uit voort.
In zowel Bonterik Sterrenzager als in Weier staan gedichten die je zijn poëtica (poëzie-opvatting) kunt noemen.
(zie video waarinTijs van Bragt 8 gedichten uit beide bundels leest, alsmede zijn speciaal voor het Literair café geschreven nieuwe gedicht 'Kartografie van een ontbreken')
Theo Jordans volgde de autonome afdeling aan de Academie Minerva In Groningen . Hij was werkzaam als docent beeldende vorming aan diverse onderwijsinstellingen. Hij exposeerde in binnen- en buitenland en ontving verschillende prijzen. Sinds 1985 woont hij in Groede.
Als landschapsschilder bestudeert Theo Jordans de plaatsen die hij tot onderwerp kiest, hij verdiept zich in de ontstaansgeschiedenis van zo’n plek.
Hij wil niet precies weergeven, niet afbeelden in de zin van kopiëren, maar hij wil een landschap een stem geven en daarvoor is meer nodig dan alleen kijken; je moet het moment waarnemen en tot beeld transformeren ook met behulp van wat je in je geheugen hebt opgeslagen.
Zijn landschappen zijn gelaagd: ze bewegen, het zijn levende landschappen en ze roepen vragen op als:
Waar is de horizon en is dat wel de horizon? Gaat dit ooit verloren?
Of: Hoe houden we dit vast?
Vorig jaar kon je zijn tentoonstelling Meeresstimmung in de galerie van de VierVaart in Groede bezoeken. Die tentoonstelling bestond uit (de naam zegt het al) zeegezichten, met als ondertitel Experimenten en onderzoeken binnen het thema Zee.
De expositie viel samen met de presentatie van het boek Papierzang.
Zijn weergave van het landschap en hoe je je er in beweegt, en hoe je er mee te werk gaat was voor Tijs de inspiratiebron voor het schrijven van het gedicht ‘papierzang’.
Hij bestudeert zijn thema grondig en precies voordat hij het verbeeldt. Hij leest zich in over de geschiedenis van een plek, zo dat hij wanneer hij die plek uitbeeldt hij de achtergrond ervan erin betrekt en toch het moment vastlegt.
Je moet het vak beheersen om voor geheugen en intuïtie de ruimte te laten waarin ze vorm kunnen krijgen.